E.1 In doelen denken

Wat is een doel?

Persoonlijke effectiviteit gaat over proactief je doelen realiseren. Een belangrijke voorwaarde is dat je denkt en handelt vanuit doelen. Een doel is een gewenste situatie. Er bestaat een oude situatie en een toekomstige nieuwe situatie. De nieuwe situatie is de gewenste situatie: het doel. Door doelen te stellen weet deze manager welke actie hij moet ondernemen om de nieuwe situatie te bereiken: om resultaten te boeken. Een effectieve werker is zich zeer bewust van zijn of haar doelen.
Doelen stellen is essentieel. Zonder doel weten wij niet waar wij terecht komen en zonder doelen te stellen zullen wij beperkt groeien. Zonder doelen weten wij niet wat wij moeten doen, zijn onze acties onbewust en ongericht.

“De mens die nergens naar toe gaat, komt daar ook terecht.”  Carnegie

Veel mensen hebben erg veel moeite om doelen te stellen. Dit komt in het bijzonder omdat zij niet de gewoonte hebben om doelen te stellen. Wij hebben namelijk veeleer de gewoonte om te reageren wat er op ons af komt, dan de gewoonte om bewust de keuze te maken hoe wij willen reageren. Om effectiever te werken en om resultaten te boeken, is het stellen van doelen essentieel.
De nadruk leggen op het krijgen van resultaten door het stellen van doelen lijkt voor velen ver van ons af te staan. Want wij zijn dat niet gewend. Wij zijn gewend om ons te laten leiden. Wij laten ons makkelijk meeslepen door onze gedachten en emoties. Wij worden geleid in plaats van dat wij ons zelf leiden.
Het werken met doelen draagt bij aan het ontwikkelen van een andere attitude. De nieuwe attitude gaat vanzelfsprekend worden als je veel oefent. Veel oefeningen zorgt voor nieuwe hersenbanen. Als je lang genoeg oefent, is het nieuwe gedrag een feit. Een mooie bijkomstigheid is dat je hierdoor gaat merken, dat het realiseren van je doelen gepaard gaat met persoonlijke groei en het bereiken van waardevolle resultaten. Deze voldoening geeft op zijn beurt weer zelfvertrouwen. En motiveert om nieuwe doelen te stellen.

Doelen formuleren

Een goede omschrijving van een doel is duidelijk en concreet.  Een goed doel moet een uitdaging bevatten. Is resultaatgericht. Een goed omschreven doel inspireert, motiveert en stimuleert. Een goed omschreven doel kan je visualiseren.

Een veel gehanteerde manier om je doelen te omschrijven is volgens het smart principe.  Smart staat voor specifiek, meetbaar, acceptabel, realistisch en tijdgebonden.

• Specifiek: wat gaan wij precies doen? Het moet een waarneembare actie, gedrag of resultaat beschrijven waaraan een getal, bedrag, percentage of ander kwantitatief gegeven verbonden is.
• Meetbaar: is het doel te meten als het klaar is? Meetbaar wil zeggen dat vastgesteld kan worden in welke mate de doelen bereikt zijn
• Acceptabel: Is er draagvlak voor wat gedaan moet worden?Is er bij jezelf of bij anderen draagvlak voor? Past het doel bij je persoonlijke waarden? Past het doel bij de waarden van de organisatie? Zie je het nut van dit doel?
• Realistisch: kan het wat gedaan moet worden?De doelen zijn niet te hoog gegrepen. Ze zijn haalbaar.
• Tijdgebonden: wanneer is het klaar? Tijdslimieten stimuleren. Goede doelen benoemen het tijdstip dat het klaar is.

De essentie van doelen stellen is dat je het eindresultaat moet kunnen visualiseren. Heb een duidelijk beeld hoe het doel er uit moet komen te zien als het gerealiseerd is. Hou in het proces continu voor ogen hoe je wilt dat het er uit komt te zien!

Een doel formuleren is slechts een hulpmiddel, een richtingwijzer. De essentie van het stellen van doelen is dat je hebt nagedacht en een beeld hebt gecreëerd van de toekomstige situatie.

Paradox van doelen

Een groot gevaar van het stellen van doelen is dat het doel een doel op zich wordt. Dat wij enkel en alleen bezig zijn om dit doel te verwezenlijken. Wij vergeten het proces, de uitvoering. Het proces bestaande uit de doelgerichte acties. In het proces kom je tot groei. Het proces vindt in de tegenwoordige tijd plaats. Het doel is de toekomst. Het is daarom wijs om met een koersvastvaste flexibiliteit je doel te bereiken.
Dit kan je realiseren door als je je doel helder hebt, en je echt eigen gemaakt, je het doel weer loslaat en te richten op de weg naar het doel. Want daar ligt de mogelijkheid om te groeien. Het is zeker zo dat het stellen van doelen een voorwaarde is voor persoonlijke groei en het boeken van resultaten. Maar het is tegelijk een paradox. Want een doel kan ook je persoonlijke groei belemmeren. Dat kan gebeuren als je te veel focust op het doel en te weinig bewust bent van de doelgerichte acties.

Geschreven doelen

Schrijf je doelen op. Opgeschreven doelen hebben veel meer effect.

Er is veel onderzoek gedaan naar het effect van het opschrijven van je doelen en acties. Het blijkt dat managers die succesvol zijn in het halen van hun doelen, deze heel vaak hebben opgeschreven. En andersom werkt het ook, mensen die hun doelen niet opschrijven, hebben hun doelen minder vaak behaald.  Een manier om de doelen en acties op te schrijven is het actieplan.