D 1. Wat is zelfmotivatie
Om het begrip zelfmotivatie uit te leggen, is het goed om eerst stil te staan bij andere manieren van motivatie.
Onze belastingdienst motiveert ons om op tijd onze belastingaangifte in te dienen. Als wij dat niet op tijd doen, krijgen wij een boete. Dus wij passen ons aan en wij dienen op tijd onze belasting in. De politie controleert frequent of wij ons aan de maximale toegestane snelheid houden. Als wij ons niet aan de maximale toegestane snelheid houden, krijgen wij een boete. Dus wij passen ons aan en houden ons aan de maximaal toegestane snelheid. Twee voorbeelden hoe wij ook gemotiveerd kunnen worden. Dit is motivatie primair gebaseerd op vrees, gebaseerd op angst voor de consequenties, niet primair gebaseerd op onze eigen waarden en koers.
Een van de meeste bekende vormen van motivatie gebaseerd op vrees is de motivatie die voortkomt uit het verlangen naar maatschappelijke en sociale acceptatie. Als onze persoonlijk leven hierop gebaseerd is, maken wij keuzes die gebaseerd zijn op de verwachtingen van anderen of de verwachtingen van onze maatschappij. Als onze motivatie louter gebaseerd is op het voldoen van de verwachtingen van een ander, onderhouden wij geen band met ons innerlijke zelf. Leven wij niet vanuit ons innerlijke bewustzijn. Wij leven volgens het script van een ander uit angst niet geaccepteerd te worden.
De marketing heeft nog een andere manier om ons te motiveren. En dat is door ons verlangen naar korte termijn geluk aan te wakkeren, het verlangen dat door de aanschaf van een bepaald product of dienst, wij ons beter gaan doen voelen. Dat wij gelukkiger worden. Ook de loterijen bestaan grotendeels vanwege dit fenomeen. Dit is motivatie gebaseerd door verlangen. Het beste voorbeeld is dat geld gelukkig maakt en dat hoe meer geld je hebt, des te gelukkiger je wordt. Het is al lange tijd bekend dat geld en geluk tot op een bepaalde hoogte een relatie hebben, maar boven een bepaald bedrag hangt geluk er niet meer vanaf. Zie bovenstaande afbeelding.
Pyramide van Maslow
Deze zienswijze komt overeen met de piramide van Maslow. Om als mens een gezonde persoonlijkheid te kunnen ontwikkelen moeten volgens Abraham Maslow een aantal fundamentele behoeften minimaal bevredigd zijn. Deze behoeften klasseert hij volgens een hiërarchie. Zie nevenstaand figuur. Het mag duidelijk zijn dat de onderste twee lagen behoorlijk fundamenteel zijn voor ons basisgeluksgevoel. Als eenmaal deze fundamentele behoeften bevredigd zijn, kunnen wij ons meer richten op persoonlijke ontwikkeling, althans volgend Maslow. Maar meestal richten wij ons op het nog verder uitbouwen, vasthouden en bevredigen van onze basisbehoeften in plaats van onze eigen ontwikkeling.
Kort samengevat: vaak worden wij gemotiveerd door vrees of door verlangen.